CHỨNG NHẬN HỮU CƠ (ORGANIC CERTIFICATION) VÀ CƠ HỘI MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨu
CHỨNG NHẬN HỮU CƠ LÀ GÌ?
Chứng nhận hữu cơ (Organic Certification) là sự xác nhận rằng sản phẩm đã được sản xuất, chế biến và xử lý theo các tiêu chuẩn hữu cơ cụ thể, không sử dụng hóa chất tổng hợp, phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, hormone tăng trưởng hay sinh vật biến đổi gen (GMO).
Tùy theo từng thị trường, tiêu chuẩn hữu cơ có thể khác nhau:
-
EU Organic (châu Âu): Sản phẩm phải tuân thủ quy định (EU) 2018/848 và gắn nhãn lá xanh.
-
USDA Organic (Hoa Kỳ): Tuân theo tiêu chuẩn của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA-NOP).
-
JAS Organic (Nhật Bản): Do Bộ Nông – Lâm – Ngư Nhật Bản cấp.
-
ACO, NASAA (Úc): Các tổ chức chứng nhận hữu cơ độc lập tại Úc.
-
Vietnam Organic: Theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11041:2017 (và/hoặc các tiêu chuẩn quốc tế).
TẠI SAO CHỨNG NHẬN HỮU CƠ LẠI QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI XUẤT KHẨU?
Những lý do chứng nhận hữu cơ là yếu tố “then chốt”:
✅ Đáp ứng yêu cầu bắt buộc của nhiều thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản.
✅ Tăng giá trị sản phẩm: Sản phẩm hữu cơ thường có giá cao hơn 20–100% so với thông thường.
✅ Xây dựng thương hiệu nông sản chất lượng cao: Tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội.
✅ Tiếp cận chuỗi cung ứng toàn cầu: Nhiều hệ thống siêu thị, nhà bán lẻ quốc tế chỉ chọn sản phẩm đã có chứng nhận hữu cơ.
✅ Đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh – sạch – an toàn, đang phát triển mạnh mẽ sau đại dịch.
THỊ TRƯỜNG HỮU CƠ TOÀN CẦU ĐANG MỞ RỘNG MẠNH MẼ
Theo báo cáo của FiBL và IFOAM (2024), giá trị thị trường thực phẩm hữu cơ toàn cầu đã vượt 135 tỷ USD, với các thị trường lớn như:
-
Châu Âu: Đức, Pháp, Ý, Hà Lan… tăng trưởng 2 con số mỗi năm.
-
Mỹ: Thị trường hữu cơ lớn nhất thế giới, chiếm hơn 40% giá trị toàn cầu.
-
Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore: Nhu cầu tăng mạnh, chuộng hàng Việt nếu đạt tiêu chuẩn.
-
Trung Đông & Bắc Mỹ: Mới nổi nhưng tốc độ tăng trưởng nhanh.
Đây là cơ hội lớn cho Việt Nam – quốc gia có lợi thế khí hậu, đất đai phong phú – để phát triển nông sản hữu cơ và đưa sản phẩm ra thế giới một cách bền vững.
CÁC SẢN PHẨM NÔNG SẢN VIỆT NAM CÓ TIỀM NĂNG XUẤT KHẨU HỮU CƠ
Việt Nam đang dần mở rộng diện tích nông nghiệp hữu cơ với hơn 174.000 ha (theo số liệu năm 2023). Nhiều sản phẩm đã và đang hướng tới thị trường hữu cơ:
-
Trà hữu cơ: Xuất khẩu sang EU, Nhật Bản
-
Gạo hữu cơ: Được ưa chuộng tại Đức, Hà Lan, Úc
-
Cà phê hữu cơ: Cung cấp cho hệ thống Fair Trade
-
Chè dây, rau củ hữu cơ: Đạt tiêu chuẩn USDA và EU
-
Hạt điều, hồ tiêu, trái cây sấy hữu cơ: Gia tăng giá trị nhờ chứng nhận
Tuy nhiên, tỷ lệ sản phẩm có chứng nhận hữu cơ quốc tế vẫn còn khiêm tốn so với tiềm năng.
THÁCH THỨC KHI ĐẠT CHỨNG NHẬN HỮU CƠ
Mặc dù chứng nhận hữu cơ mang lại cơ hội lớn, nhưng con đường đạt được lại không dễ dàng:
❌ Chi phí cao:
Chi phí để đạt chứng nhận USDA hoặc EU Organic có thể từ vài nghìn đến vài chục nghìn USD/năm tùy quy mô.
❌ Quy trình nghiêm ngặt:
Phải tuân thủ quy trình canh tác hữu cơ từ 2–3 năm để chuyển đổi đất, nguồn nước, giống cây trồng.
❌ Yêu cầu truy xuất nguồn gốc:
Từng lô sản phẩm phải có nhật ký canh tác, giám sát định kỳ và hồ sơ minh bạch.
❌ Thiếu chuyên gia hỗ trợ:
Nhiều doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã còn gặp khó khăn khi tiếp cận thông tin và tư vấn đạt chuẩn.
GIẢI PHÁP CHO DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
Để tận dụng tốt cơ hội từ thị trường hữu cơ quốc tế, doanh nghiệp và nhà sản xuất Việt cần:
✅ 1. Xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn hữu cơ
Tổ chức lại sản xuất theo mô hình canh tác hữu cơ, loại bỏ hóa chất độc hại, bảo vệ hệ sinh thái và nâng cao chất lượng đất.
✅ 2. Liên kết chuỗi giá trị
Doanh nghiệp cần phối hợp với nông dân, hợp tác xã và chuyên gia để đảm bảo tính đồng bộ từ canh tác đến chế biến, đóng gói.
✅ 3. Hợp tác với tổ chức chứng nhận uy tín
Như Control Union, Ecocert, CERES, SGS… để được hướng dẫn và cấp chứng nhận phù hợp với thị trường mục tiêu.
✅ 4. Tận dụng các chính sách hỗ trợ
Tham gia các chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ chi phí chứng nhận từ Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, hoặc các dự án phát triển nông nghiệp bền vững.
KẾT LUẬN
Chứng nhận hữu cơ (Organic Certification) không chỉ là minh chứng cho chất lượng sản phẩm mà còn là tấm vé thông hành giúp doanh nghiệp Việt Nam bứt phá trên thị trường xuất khẩu. Trong bối cảnh người tiêu dùng toàn cầu ngày càng ưu tiên sức khỏe và môi trường, đầu tư vào sản phẩm hữu cơ là hướng đi chiến lược, lâu dài và đầy tiềm năng.